Yazarlar
Gastronomi Festivalleri Nitelik mi?… Nicelik mi?…
Yeme-içme festivalleri giderek artmakta, artmak da zorundadır. İstatistikler, dünya genelinde festivaller pazarının hacminin, 50 milyar doları aştığını gösteriyor.
Son dönemlerde yapılan gastronomik etkinliklerin önemli bir oturum başlığı var: “Gastronomi festivallerinde nitelik mi önemlidir, yoksa nicelik mi?..”
Kendi görüşümü hemen söylüyorum: Elbette nitelik.
İkinci bir soru: Peki ya gastronomi turizminde bu tür festivallerin önemi var mıdır?
Çok önemli bir konu… Biraz açalım. Gastronomi festivalleri, küreselleşen dünyada, bölgesel kimliklerin oluşturulması, korunması ve geliştirilmesi için en iyi fırsatlardan biri artık. Gerçekleştirildikleri coğrafyalara ekonomik, sosyo-kültürel ve turistik pazarlama açısından önemli, çok önemli katkılar sağlarlar.
İstatistiklere baktığımızda gastronomi festivallerinin, tüm festivallerin yaklaşık olarak % 30’unu oluşturduğu ve buna ek olarak dünya genelinde sayılarının gittikçe arttığını görüyoruz.
Bu tür girişimler ülkemizde de nicelik olarak giderek artıyor gerçekten de…
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye genelinde düzenlenen toplam 178 tane gastronomi konulu festival ve şenlik bulunduğu belirlenmiş. Nicelik olarak artış gösterse de nitelik olarak hepsinin arzulanan düzeyde olduğunu söyleyemem ne yazık ki. Daha geniş çapta bir işbirliği ve iş bölümü konusunda daha yerinde kararlarla yola çıkılması şart.
Bu festivaller; ülkemizin kimliğini yansıtan, sahip olduğu sosyal, kültürel ve ekonomik değerlerin tanıtımını sağlayan çok önemli etkinlikler. Mutfağımıza ait değerlerin dünyada hak ettiği yeri alması ve gastronominin ülkemizin ekonomik açıdan getiri sağlayan en önemli sektörlerden biri haline dönüşebilmesi için de festivaller büyük önem taşıyor.
Elbette içerik anlamında nitelikli olanların hiç ziyaret etmediğiniz bir coğrafya hakkında bilgi sahibi olmak, konusunda uzman kişilerin sunumlarını dinleyebilmek ve yeni şeyler öğrenebilmek gibi ufuk açıcı bir çok yönü var. Eğlendirici ve keyif veren bir yanı da var festivallerin. İnsanları mutfak kültürleri ile buluşturmak ve kültürü paylaşmak, tanıtmak adına çok önemli etkinlikler.
NİCELİK PEŞİNDE KOŞANLAR
Ancak bizde hakkıyla yapılmaya çalışılan birkaç festival dışında festivallerin içeriğine baktığımızda, maalesef niteliğin değil niceliğin önde olduğunu söylemek mümkün. Gastronominin popüler olmasını bir fırsat bilip bu işten ticari gelir elde etmeyi amaçlayan, içi bomboş birçok festival yapılıyor. Sadece ünlü, yıldızlı şefin üzerine kurgulanan, içerik anlamında bir kurgusu ve alt metni olmadan hayata geçirilen festivallerin gastronomiye yarardan çok, zarar verdiğini düşünüyorum.
Ülkemizde de bu sınıfa giren, çok ama çok yüksek bütçe harcanan ancak festivalin yapıldığı yere, yerel mutfağa ve esnafa geride hiçbir şey bırakmayan sabun köpüğü birçok festival gerçekleştiriliyor. Ne yazık ki bu işin başında olan ve sektöre yön veren çoğu organizasyon bu konuda çok seçici davranmıyor.
DÜNYADAN ÖRNEK MODELLER
Dünyadaki İtalya, ABD, İspanya, Fransa gibi gastronomi sektörünün ciddi boyutlara ulaştığı örneklere baktığımızda bu konseptteki bir çalışmanın özel olarak kurulan enstitü, vakıf ya da dernek aracılığıyla yürütüldüğünü görüyoruz. Biz de bu metodu örnek almalıyız. Ayrıca bu çalışmalar kültürü, doğal zenginlikleri ve gastronomiyi bir arada buluşturan festivaller ve etkinliklerle desteklenmeli, kimlikli kentler yaratılmalı.
Bu festivallerin içerikleri de, ülke mutfağımızla yaratılmak istenen gastronomi markası için uygulanan uzun vadeli stratejiler ile paralel olarak ince ince, detaylı ve titiz bir yaklaşımla tasarlanmalı.
Bir de yurtdışı örneklere bakalım:
Charleston Wine + Food, 13 yıldır Güney Carolina’da Mart ayının ilk haftası yapılan bir festival. Öncelikleri, Charleston’ın canlılığını ve büyümesini teşvik eden yıllık bir ekonomik enjeksiyon oluşturuyor. Festivale her yıl dünyanın dört bir yanından en iyi aşçılar, şarap üreticileri, yazarlar, hikâye anlatıcıları, zanaatkârlar ve yiyecek meraklıları katılıyor.
2018 yılında 5 gün boyunca ölçülen ekonomik etki 15.3 milyon dolar ekonomik hacim. Ziyaretçiler kişi başına ortalama 978 ABD doları harcamışlar. Katılımcıların yüzde 97’si bir gece konaklamış. 13.780 kişi şehir dışından… Toplam ziyaretçilerin yüzde 15’ ‘i Charleston’a ilk kez gelmiş.
İngiltere’deki Dorset Yemek Festivali ile ilgili 2014 rakamlarına göre:
• Kente gece konaklama için 20.000, günü birlik de 64.000 ziyaretçi gelmekte…
• 2.5 milyon sterlinlik bir işlem hacmi ortaya çıkmakta…
• 2.000 kişiye ek istihdam sağlanmakta.
İtalya’daki Torino Terra Madre Salone del Gusto Festivali’nde ise 2017 yılında toplam harcama 1.68 milyar Euro olmuş. Bu harcama, 50.000 yeni iş imkânı yaratmış. 2010-2018 döneminde aynı festivalde günlük ortalama harcama kişi başına yaklaşık 109 Euro.
Festival, dünyadaki hemen hemen her tur operatörünün listesinde yer alan dünyanın en önemli gastronomi etkinliklerinden biri. Her iki yılda bir Eylül sonunda düzenlenen bu festivale özel turlar düzenlenmekte ve dünyanın her yanından gastronomi turistleri bölgeye akın etmekte.
TÜRKİYE’DE DURUM
Türkiye’yi merak ediyorsunuz – biliyorum.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilene göre, gastronomi festivali ve şenliklerinin yaklaşık yüzde 10’u İstanbul’da, yüzde 8’i Antalya’da, yüzde 16’sı Afyonkarahisar, Kastamonu, Kocaeli ve Manisa’da, yüzde 12’si de Ankara, Aydın, Konya ve Malatya’da düzenlenmiş ya da düzenlenecek. Geri kalan yüzde 54’lük oran ise 44 şehir arasında paylaşılmış durumda.
ADANA 2019’A DAMGASINI VURDU
Son dönemin festival konusunda parlayan yıldızı Adana. Geçtiğimiz yıl “Gelenekselin Gücü Adına” diyen Adana bu yıl “Büyük Akdeniz Şöleni” temasıyla üçüncüsünü gerçekleştirdiği uluslararası Lezzet Festivali’nde örnek bir model sergiledi.
Adana Valisi Mahmut Demirtaş’ın önderliğinde 3 yıl önce lezzet festivali yolculuğunu başlatan Adana, başta Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar olmak üzere, İlçe Belediyeleri, Odalar, Borsa, Sanayi Bölgesi, Akdeniz İhracatçılar Birliği, Türkiye Otelciler Federasyonu, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği, Turist Rehberleri Birliği, Çukurova Turistik Otelciler Birliği ve Mutfak Dostları Derneği, Adana Aşçılar ve Pastacılar Derneği, Çukurova Aşçılar Derneği gibi çok sayıda kurum ve kuruluşun da desteğiyle bu konuda “marka şehir” olduğunu ilan etmiş oldu.
PAZAR GİDEREK BÜYÜYOR
Yeme-içme festivalleri giderek artmakta, artmak da zorundadır. İstatistikler, dünya genelinde festivaller pazarının hacminin, 50 milyar doları aştığını gösteriyor. Olağanüstü çeşitliliği bulunan zengin mutfağıyla gastronomi turizminin rakipsiz olmaklığı gereken ülkesi Türkiye ise henüz istenilen noktaya varmış değil.
Sektöre yön veren kuruluşların bu konuda seçici olmaların şart.
GASTRONOMİ TURİSTLERİ NE HARCIYOR?
Gastronomi turistlerinin tatilleri boyunca harcadıkları ortalama 945 doların 259 dolarını yeme-içmeye ayırdıkları, diğer turistlerin ise harcadıkları ortalama 837 doların 171 dolarını yeme-içme için kullandıkları biliniyor. Gastronomi turistleri, yeme-içmeye, diğer yabancı turistlerin 1.5 katı daha fazla para harcıyorlar.
Yapılan çalışmalar: niteliği, doğal zenginlikleri ve gastronomiyi bir arada buluşturan festivaller ve etkinliklerle desteklenmeli…
Turizm sektöründe deniz, kum, güneş konsepti aşılalı çok oldu aslında…
¾’lük tempo bitti… 4/4’lüğe geçtik nicedir:
Deniz, kum, güneş, gastronomi…
Yazarlar
Global Gastro Ekonomi Zirvesi
Global Gastro Ekonomi Zirvesinde üçüncü kez gastronominin ekosistemini farklı disiplinlerde gündeme taşıyoruz. Biliyor ve inanıyoruz ki; Gastronomi Her Yerdedir.
Trakya, Avrupa ile Asya’da kök salmış, yeşermiş, iz bırakmış tüm kadim medeniyetlerin kesiştiği bir coğrafya. Balkanlardan, engin Asya topraklarına varmadan önceki son uğrak yer. Doğu’nun damıtılmış değerlerinin Avrupa’ya taşındığı yolların kavşağı. Bu coğrafyadan yolu geçen, bu toprakları yurt edinmiş her bir medeniyet. Trakya mutfağını yaratan kültürler kuşağını anlamayı, tanıtmayı ve ona hak ettiği saygıyı göstermeyi amaç edindik. Trakya’nın eşsiz tatlarının; köftesinin, tava ciğerinin, peynirinin, üzümünün, şarabının, rakısının, böreğinin, tarhanasının, kurabiyesinin lezzet izini aradık. Zamanda, mekânda, doğada ve insanda…
Zirve’de Trakya bağlarını gündeme taşıyor ve Sayın Mehmet Yalçın moderatörülüğünde bir oturum düzenliyoruz. Konuşmacılar bölgenin şarap üreticilerinden Zeynep Arca, Mustafa Çamlıca ve Selim Ellialtı.
Yine bölgenin Gastronomi Turizm Potansiyelini Trakya Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri sayın Mahmut Şahin’den dinleyeceğiz.
Kırklareli Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve yemek kültürü araştırmacısı Ali Çakır bize Trakya Mutfak Kültürü üzerine ilginç bilgiler aktaracak.
Trakya Mutfağının özel yemekleri Edirne, Kırklareli, Lüleburgaz Belediyelerinin ve Trakya Kalkınma Ajansının katkısı ile Zirvenin sabah kahvaltısı ve öğle yemeğinde katılımcılara sunulacak. Edirne Tava Ciğerinden, 3 kentin köftesine Trakya’ya ait ne varsa Zirvenin Sofrasında…
Global Gastro Ekonomi Zirvesi
Turyid Turizm Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmecileri Derneği olarak ülkemizde gastronomi kavramının benimsenmesi ve gelişmesi için bir sivil toplum örgütü olarak içtenlikle çalışıyoruz.
Gastronominin turizmin katma değeri yüksek çeşitlenmesi, ülke mutfağı ile birlikte restoranlarının ve gıda ürünlerinin ihraç ürünlerine dönüşmesi, ülke ve şehirlerin farklılaşarak markalaşması, sosyal ve ekonomik olarak yarattığı geniş istihdam olanakları ile etkisini daha iyi göstermesi için her alanda farklı çalışmalara katılıyor ve görev alıyoruz.
En geniş tanımıyla “yaratıcı endüstriler” diye bilinen Kendini hayatın içinde güncelleyen Gastronomiyi gıda, yemek, iklim değişikliği, siyaset ve toplumsal tarih, sürdürülebilirlik, kültür, din, savaş ve barışın dışında değerlendirmek mümkün mü ?
Gastronomi gerçekten bu kadar etkili bir faktör mü?
Peki bunun ne kadar farkındayız?
Global Gastro Ekonomi Zirvesinde üçüncü kez gastronominin ekosistemini farklı disiplinlerde gündeme taşıyoruz. Biliyor ve inanıyoruz ki; Gastronomi Her Yerdedir.
Bu yıl 25 Mart 2020 günü Lütfi Kırdar Kongre merkezinde gerçekleşecek olan Global Gastro Ekonomi Zirvesinden bazı başlıklar…
Çok kültürlü dünya düzeninde mutfak diplomasisinin yeni yeri;
Mutfak Diplomasisi
Sam Chapple – Sokol | Araştırmacı ve Yazar
‘’Ben bir diplomasi aracı olarak gıdanın rolüne odaklanıyorum ve buna mutfak diplomasisi diyorum.’’
Mutfak diplomasisi kavramı, kültürler arası uzaklıkların yakınlaşması, etkileşimi ve kaynaşması için bir araçtır. Farklı kazanımlarda kendini gösteren kamu ve kültürel diplomasinin güçlü bir parçası olarak konumlanan ve ulus markalaşmasında stratejik önemi olan bu kavramı Güneydoğu Asya ülkelerinin tanıtım kampanyalarında, Beyaz Saray’ın sağlıklı ve iyi beslenmeye teşvik eden stratejik kurgusunda görebiliriz.
Beyaz Saray pasta şefliğinden, Jose Andres ile sosyal projelere uzanan yolculuğunda Sam Chapple – Sokol kavramlar ve yeni diplomatik ilişkiler üzerine ilk kez Türkiye Mutfak Kültürü tanıtımına farklı bir bakış getiriyor.
Geleneği Güncellemek !
Leonor Espinosa | Şef – Kolombiya
‘Gastronomi, sosyal savunmasızlığı azaltan, yerel ekonomileri iyileştiren ve yerel kimlikleri güçlendirebilen bir geliştirme motorudur’.
Kurucusu olduğu Funleo vakfı ile şef Leonor Espinosa ve kızı Laura Hernández, gastronomi turizminin tanıtımından, ürünlerin ticarileştirilmesine kadar bir çok alternatiflerle Kolombiya kırsalının gelirini artırmak için kamu ve özel kuruluşlarla işbirliği içinde geliştirdiği modelleri bizlerle paylaşıyor.
50 Best tarafından, Latin Amerika’nın En İyi Kadın Şefi seçilen ve Basque Culinary Prize’ın sahibi olan Leonor Espinosa öncülüğünde Kolombiya, gastronomi sahnesinde dikkatleri üzerine çekmeye başladı. Kolombiya’nın gelişimini misyon edinen tecrübeli şef, Bogota’da bulunan restoranı Leo dışında, ülkesinin kırsal topluluklarında taahhüt ettiği kalkınma projeleri ile oldukça yankı buldu.
Basque Culinary Prize’dan aldığı yaklaşık 100.000 dolarlık para ödülünü de, kendi kurduğu sosyal değişim platformu ‘FUNLEO’ için kullanan Espinosa, gastronomiyi kullanarak çevresel ve toplumsal bir fark yaratmak istiyor.
FUNLEO’yu, Kolombiya kültürlerinin ve mutfak geleneklerinin, kültürel miraslarına dayanarak güçlendirilmesine ve yayılması için çalışmalar yürüten bir organizasyon. Açlıkla mücadele, gençlik kampları, tüketici bilinçlendirme ve üreticilere destek fonu yaratma gibi faaliyetler, Espinosa’nın çalışmalarından yalnızca birkaçı. “Kolombiya mutfağını tanıtmak ve oyuncularını güçlendirmek için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz” diyen Espinosa, Leo’nun hemen ardından bir süre önce, ikinci restoranı Misia’yı da hayata geçirdi.
Kolombiya Şaraplarında ki çıkışı LEO’nun sommelieri Laura Hernandez Espinosa birlikte anlatacak.
Türkiye’de sosyal gastronomi konusunda çalışan ve iki yıl üst üste Basque Culinary Center tarafından dünyanın en iyi 10 şefinden biri olarak seçilen Ebru Baybara Demir’in sunumu ile Leonor Espinosa ve Laura Hernandez Espinosa Zirve sahnesinde…
Sürdürülebilir Yeni Protein Kaynakları Tasarımı
Katherina Unger / Endüstri Tasarımcısı
Hangisini seçersin ? Tavuklu, Etli, Sebzeli ya da Böcekli ?
Böcekler ve yosunlar, birçok Uzakdoğu ülkesinde temel besin kaynağı olarak tüketilirken bizim için neredeyse ‘imkansız’ bir seçenek mi ?
Bir gün bu soruyla karşılacağımız gerçeği bizi düşündürmeli mi ?
Hong Kong’da yaşamaya başladıktan sonra gıdaya bakış açısı değişen Katharina Unger, insanlar için sağlıklı bir dünya için sürdürülebilirlik kaygısıyla 2015 yılında LIVIN FARMS’ı kurdu. Dünyayı beslemek için alternatif proteinler üretmek amacıyla böcek yetiştiren sistemler geliştiriyor.
Gastronomi Şehirleri birbirine bağlanıyor ve herkes için gastronomik ilgi alanlarına dönüşüyor !
Pierre Sanner | Directeur de la Mission française du patrimoine et des cultures alimentaires.
“Gastronomi mirasının geliştirilmesi ve geleceğe aktarılması ulusal ve uluslararası boyutta çok disiplinli bir kültürel alan oluşturulmasıdır.’’
‘Fransız Gastronomik Yemeğinin’ Unesco tarafından Kültürel Miras olarak tescillenmesi ile yetinmeyen Pierre Sanner Gastronomi Şehirleri Rotasını genişleterek bu şehirlerde gastronomik deneyim ve eğitim alanları oluşturuyor. Sadece turizm amaçlı değil üstelik; gıda ve deneyim meraklıları, araştırmacılar, tasarımcılar, üreticiler, çocuklar ve öğretmenler, sanatçılar, yabancı öğrenciler ve elbette gezginler için…
Gastronomi Şehirleri Rotası kurgusunda Dijon, Tours, Bordaux, Lyon ve Paris-Rungis ilk kez gastronomik miras olarak konumlandırılıyor ve UNESCO tarafından onaylanan yönetim planı, eğitim, dokümantasyon ve araştırma çalışmaları yoluyla iletişimi teşvik etmeyi ve büyük ulusal kültürel etkinliklere entegrasyonu amaçlayan eylemlerin uygulanması yönünde çalışmalar yapıyor.
Gelişen F&B sektörü ile değişen Gayrimenkul Dünyasında yeni iş birlikleri
Gamze Cizreli | Big Chefs kurucu ve ortak
Jonathan Dougty | Global Head of Foodservice, Leisure and Placemaking at ECE.
Restoran endüstrisi büyüyor ve yeni yatırımlarda belirleyici bir unsur olarak öne çıkıyor. Teknolojinin modern evrimi, tüketici davranışları ve insanların yaşam tarzı gastronomik yatırımlar için büyük fırsatlar sunuyor. Bu anlayışta oluşan yeni iş birliklerini başarılı girişimci ve Turyid Başkan Yardımcısı ve Big Chefs Kurucusu Gamze Cizreli ve Jonathan Dougty’den (Global Head of Foodservice, Leisure & Placemaking) dinleyeceksiniz.
Londra’da Yeni Türk Mutfağı
Bill Knot | Food and Drink Writer
Selin Kiazım | Şef, OKLAVA Shoreditch – KYSERİ Fitzrovia
Civan Er | Şef, Yeni Lokanta Soho
Londralıların zihninde gece yemeği Kebaptan öteye geçemeyen Türk Mutfağı iki genç şefin ustalıklı yorumu kalplerde yeni bir yer açıyor.
Kıbrıs kökenli şef Selin Kiazım Oklava ve Kyseri ile menüsünde köfteden katmere uzanan geniş bir seçki sunuyor. Civan Er ise Soho’ Yeni Lokanta’da sade ve köklü mutfak anlayışı ile yarattığı mantısı ile konuşuluyor.
Bill Knott Financial Times How to Spend It köşesinde yeme içme dünyasını tüm çeşitliliği ile yazıyor.
Londra’da parlayan yeni Türk mutfağının gururu hepimizin.
Neşe Aksoy Biber & Berrin Bal Onur
Türk Peynirlerinin Sınır Tanımaz Yolculuğunda Anadolu’dan sofralara gelen süreci ve profesyonel yaklaşımın beraberinde gelen başarıyı aktarıyor.
Yatırımcılar için yeni iş birlikleri ve stratejiler !
STEFAN BREG | Group Strategy Director at Keane
Dubai restoran sahnesinin hızlı büyümesi ve gelişmesinin arkasındaki fenomeni, Pazarın Londra, Avrupa şehirleri ve Bangkok gibi Güneydoğu Asya şehirleri ile farklı bir şekilde nasıl büyüdüğünü ve son 60 yılda küresel restoran sahnesinin sosyolojik değişimini gündeme taşıyor.
FURİO BATTELİNİ | Enologo e Direttore Tecnico presso Agraria Riva del Garda
Agraria Riva del Garda Şarap ve Zeytinyağ üretiminde en üst kalitede üretim yapan 1000 çiftçi ile birlikte tarımsal ve teknik gelişimden, ürününün toplanmasına kadar her aşamada destek üreten bir kooperatiftir. Bugün dünyadaki en tanınmış zeytinyağı şirketleri arasında bu kooperatifin yer almasının arkasındaki çalışmaları ve yaklaşık otuz yabancı ülkeye ihracat yapma sebeplerini genel müdür Furio Battelini’den dinleyeceğiz.
Furio Battelini’yi Gamberi Rosso editörülerinden Mamma Mia ve Üzümler ve İnsanlar kitaplarının yazarı Elvan Uysal Takdim ediyor.
Yazarlar
Küçük Dev Mutfak : Tire
Tire Ege’den de ötesidir… Pek çok yörede bulunmayan kendine özgü otları ve geleneksel ot kavurmasıyla midelere şenlik yaşatır Tire’li aşçılar.
Gastronomi konusuna ilgi giderek artıyor. Günümüzde televizyonlarda , gazetelerde hatta dijital medyada Gastronomiye dair yazılar, programlar ve haberler magazin, gündem vb konuların yanında çok daha büyük büyük bir pay alıyor. Aslında buna çok da şaşırmamak gerek çünkü insanoğlunun en temel ihtiyaçlarından bir beslenme… Ve geleneksel kültürün de en önemli unsurlarından biri yeme-içme kültürü…
Zira hiçbir ekonomik kriz, basit de olsa, ucuz da olsa beslenme ihtiyacının önüne geçemiyor iyi veya kötü ocakta pişen bir kap yemeğin değerini yok edemiyor.
Öte yandan televizyon programlarına baktığımızda eskiden beri alışılagelen yabancı ülkelerden ülkemize adapte edilen Biri Bizi Gözetliyor, Benimle Evlenir Misin gibi “Reality Show”ların ve hatta dizilerin bile yerine yabancı yayın kuruluşlarının formatlarında ülkemize adapte edilen yemek yarışmalarının reyting savaşlarında önemli bir televizyon silahı haline geldiğini görüyoruz.
Gastronomiye dair pek çok gezi programı da insanların seçimlerinde önemli bir yer tutmaya başladı. Çoğumuz artık bir yere seyahat etmeden önce orada nerelerin görülmesi gerektiğinden daha önce ne yenilip içildiğine bakar olduk. Çünkü insanın önce midesi doyacak ki gözü seyir eylesin…
Gastronomi turizmi denilince hiç kuşkusuz en şanslı ülkelerden biriyiz. Yedi bölge yedi iklim… Ve bir çok faklı yeme içme kültürü bu topraklarda harman olmuş. Öyle derinlikli bir konu ki Anadolu mutfağından bahsederken hepimizin iki kere derin nefes alması ve ondan sonra bu konuda konuşması gerekir.
Anadolu mutfağı çok derin bir araştırma konusudur ve bu topraklardan da öte bir dünya meselesidir. Bu coğrafyanın nimetlerinden faydalanarak sofralara gelen yemeklerin geçtiği yolculuk çok derindir ve tarihseldir.
Bizim coğrafyamızda kaldığımızda da Anadolu mutfağını ve onun eşsiz lezzetlerini anlatırken tıpkı tüm dünya mutfağında olduğu gibi bölgelere ayırıyoruz, aksi de düşünülemez zaten…
Gelelim bu bölge mutfaklarından benim için en önemlilerinden birine… Daha önce pek çok platformda da söz ettiğim üzere lokal olduğu kadar yöresel, yöresel olduğu kadar bölgesel bir küçük ama dev bir mutfak Tire Mutfağı…
Gastronomi dünyasının “Jackson Kardeşleri” diye adlandırılan dünyaca ünlü Joan, Josep ve Jordi Roca kardeşler 2018 yılında ülkemize yaptıkları ziyaretlerde Anadolu Mutfağını keşfe çıkmış ve Hürriyet Gazetesine verdikleri röportajda aynen şu sözleri söylemişlerdi: “Bir restoran açsam İzmir’de açardım. Çünkü İstanbul çok büyük. Mesela bizim restoranımızın bulunduğu Girona küçücük bir yer. Ormana da ulaşabiliyorsunuz, civardaki çiftliklere de. Yerel ürün bulmak açısından zor bir şehir. Sonra Tire’nin sebzeleri ve kuzu eti çok iyiydi. Bir restoran açsam Tire’de açardım.”
Tire’yi gören herkesin bu cümleleri kurması muhtemeldir. Gerek doğal güzellikleri, gerek tarihi eserleri ve gerekse yeni yeni keşfedilmekte olan lezzetleri ile ön plana çıkan İzmir’in saklı cennetidir Tire…
Geleneksel Salı pazarının zenginliği, süt ürünlerinin tazeliği ve güzelliği, otlarının çeşitliliği ve etinin rayihasıyla saklı kalmış bir lezzet dünyası ile gastronomik ve panoramik bir cenettir Tire…
Tire Mutfağı zeytin ağaçlarının gölgesinde kurulan ve etten ota ve süt ürünlerine yapacağınız bir yolculuk sofrasıdır… İç Ege’de olduğundan dolayı deniz ürünlerine en az Doğu ve Güneydoğu Anadolu Mutfağı kadar uzak olan Tire mutfağı zeytinyağlıları ile tam bir Egelidir de aynı zamanda…
Ama Tire Ege’den de ötesidir… Pek çok yörede bulunmayan kendine özgü otları ve geleneksel ot kavurmasıyla midelere şenlik yaşatır Tire’li aşçılar.
Hele o köftesi… Hiçbir baharat eklenmeden hazırlanan yumuşacık etiyle dillerde tat, gönüllerde taht kuran Tire Köftesi… Ne kadar basit ne kadar yalın ve ne kadar da hoş bir tat bırakır ağızlarda… Pide ve sosuyla servis edildiğinde Tire Kebabı adını alan bu köftenin hiç kuşkusuz lezzet sırrı tertemiz havada farklı otlarla beslenen hayvanların etinde saklıdır. Bir diğer et yemeği de Tak Tak Kebabıdır Tire’ye imza atan… Genelde sabah erken saatlerde tüketilen bu yemek için kuzu kuyuda yavaş yavaş pişirilir…O sırada kuzudan akan yağ ve sürülen baharat karışımıyla Tandır Çorbasının da ana malzemesi hazırlanmış olur. Lif lif ayrılan kuzu eti pideyle servis edilirken size de lokum kadar yumuşak bu eti tatmak düşüyor.
Sadece etleri mi? Sütleri de çok lezzetlidir Tire’nin… Birbirinden lezzetli süt ürünlerinin arasında hiç kuşkusuz en özel yeri tatlı lor peyniri almaktadır. Karadutla servis edilen ve güzel Tire sofralarına hoş bir nokta koyan lor peyniri sofraların son imzasıdır.
Ve son yıllarda unutulmakta olsa da biz onu unutmayalım Tire’nin Sübye tatlısı… Yaz günlerinin serinletici içeceği Sübye kavun çekirdeğinden yapılmaktadır… Giderek daha az tercih edilmekte olsa da Sübye Tatlısı da Tire’nin geçmişinden günümüze uzanan gastronomi macerasının nazlı bir çiçeğidir…
Yolu Tire’den geçen çoğu insanın dediği gibi bir gün şehrin keşmekeşinden kaçarak Tire’nin huzuruna sığınır, zeytin ağaçlarının gölgesinde, doğanın kucağında lezzetli tatlarıyla güzel bir restoran açardım…
Global Gastro Ekonomi Zirvesi
Küçük Dev Mutfak : Tire
